ТекІуэныгъэм и Махуэм

Махуэшхуэм и щІыхькІэ

Урысей Федерацэм накъыгъэм (майм) и 9-м игъэлъэпІащ Хэку зауэшхуэм ТекІуэныгъэр къызэрыщихьрэ мы гъэм илъэс 76-рэ зэрырикъуар. МахуэщІ зэхыхьэхэмрэ пэкІухэмрэ къэралым и хэгъуэгу псоми щекІуэкІащ.

Къэрэшей-Черкес Республикэм и къалэ, район псори щагъэлъэпІащ ТекІуэныгъэм и Махуэр.

Республикэм и къалащхьэм махуэщІ Іуэхугъуэхэр щыщІидзащ ТекІуэныгъэм и паркым. КъЧР-м и Іэтащхьэ Темрезов Рэшид, КъЧР-м и ЦІыхубэ ЗэІущІэм (Парламентым) и тхьэмадэ Иванов Александр, республикэм и Правительствэм и тхьэмадэ Уэз Аслъэн, УФ-м и Федеральнэ ЗэІущІэм федерацэмкІэ и Советым Къэрэшей-Черкесым къыбгъэдэкІыу хэт сенаторхэм, къару, хабзэхъумэ къулыкъухэм, КъЧР-м и Парламентым, Правительствэм хэтхэм, жылагъуэ зэгухьэныгъэхэм я лІыкІуэхэм «Ену блэ мафІащхьэ» мемориал комплексым удз гъэгъахэмрэ блэрхэмрэ тралъхьащ, я щхьэ хуагъэщхьащ ди хэкуэгъу-зауэлІхэу зауапІэ фронтхэм зи щхьэ щызыгъэтІылъахэм, уІэгъэхэм зи гъащІэ ихьахэм, хъыбарыншэу зауэм хэкІуэдахэм.

Зауэм зи гъащІэ зэпиуда зауэлІхэм, ди лъэпкъэгъухэм, хэкуэгъухэм я щІыхькІэ фочхэр щэнейрэ драгъэуеящ.

ТекІуэныгъэм и илъэс 76-м и щІыхькІэ КъЧР-м и къалэхэм, къуажэхэм, район къэскІэ щыІэ фэеплъхэм удз гъэгъахэмрэ блэрхэмрэ щагъэтІылъащ.

Черкесск щекІуэкІа махуэщІ Іуэхугъуэхэм къалэм и утыку нэхъыщхьэм щыпащащ. ПэкІум къекІуэлІащ Хэку зауэшхуэм и ветеранхэр, зауэм хэтахэр, зыгъэзащІэ, хабзэхъумэ властхэм, жылагъуэ зэгухьэныгъэхэм къабгъэдэкІа лІыкІуэхэр, къалэдэсхэмрэ хьэщІэхэмрэ.

Республикэм и военнэ комиссар Белобородов Сергей КъЧР-м и Іэтащхьэ Темрезов Рэшид хуищІа рапортымкІэ щигъэгъуэзащ псори пэкІум зэрыхуэхьэзырым. Иужьым утыкум къырахьащ УФ_м, ТекІуэныгъэм, КъЧР-м я Ныпхэр. Утыкум щеувэкІа сатырхэм абыхэм зыдагъэжащ. ПэкІур къызэІуахащ Урысей Федерацэмрэ Къэрэшей-Черкес Республикэмрэ я Гимн уардэхэмкІэ.

Къызэхуэсахэм сэламрэ хъуэхъу псалъэхэмрэкІэ захъуигъэзащ Темрезов Рэшид.

—Илъэсхэр макІуэ, щІэблэм щІэблэ къыкІэлъокІуэ, ауэ дигухэм ихукъым ди хуитыныгъэмрэ щхьэхуитыныгъэмрэ, щІыхьымрэ пщІэмрэ къэзыхъума лІыхъужьхэм я лІыгъэ уардэр. Фэеплъыр яхъумэнущ къытщІэхъуэ щІэблэми, абыхэм къакІэлъыкІуэнухэми.

Зэгуэрми тщыгъупщэнукъым ТекІуэныгъэр къэзызэуа щІэблэ хахуэр, зауэм хэкІуэдахэр, мафІэ лыгъейм къыхэкІыжу псэууэ къэзыгъэзэжахэр, тылым щылэжьахэр, зауэр зэрекІуэкІа жэщ-махуэ 1418-м къриубыдэу ТекІуэныгъэм хуэпабгъахэр.

Дэ ди къалэнщ ди нэхъыжьыфІхэм ди къэкІуэным щІата пщІэр тцІыхуныр, фэеплъу тхъумэныр. Зыщыдгъэгъупщэ хъунукъым я гъащІэ емыблэжу ТекІуэныгъэр абыхэм къызэрахьар, щІыхьым, нагъыщэм емыгупсысу Хэкум и цІэкІэ зэрызэуар, Москва, Сталинград, Курск, Орел, блокадэ Ленинград, нэгъуэщІ къалэ, щІыпІэ куэдым лъы зэрыракІутар, Берлин хуэкІуэ лыгъей гъуэгур зэракІуар. Ар ди адэшхуэхэращ, ди анэшхуэхэращ, ахэр къэзылъхужа нэхъыжьхэращ. Ахэр сыт щыгъуи щапхъэгъэлъагъуэу диІэнущ, псэемыблэжыныгъэмрэ Хэку фІылъагъуныгъэмрэ икърарымрэ я нагъыщэу къыддекІуэкІынущ!֫—жиІащ Темрезов Рэшид и къэпсэлъэныгъэм деж.

Хэгъуэгум и Іэтащхьэм иджыри зэ къызэхуэсахэм ягу къигъэкІыжащ Хэку зауэшхуэм и фронтхэм Іута зауэлІ мелуан 27-м Къэрэшей-Черкес Республикэм и къуэ, ипхъу хахуэхэри зэрахэтар. Республикэм икІыу зауэм дэкІа мин 46-м и зэхуэдитІым къагъэзэжакъым.

А псалъэхэм къакІэлъыкІуэу, къызэхуэсахэр зэщІэтаджэри, дакъикъэкІэ щыму щытащ.

—Дэ ди къалэн нэхъыщхьэр—ди адэшхуэхэм, дадэжьхэм яхуэфащэ щІэблэу дунейм дытетынращ, абыхэм я лІыгъэм теухуа пэжыр тхъумэу, къытщІэхъуэ щІэблэм янэтхьэсынращ. Псоми сывохъуэхъу ТекІуэныгъэм и Махуэм и щІыхькІэ!

ПщІэ зыхуэтщІхэ, фронтым Іутахэм, тылым щылэжьахэм, ветеранхэм сывохъуэхъу узыншагъэ быдэкІэ, гъащІэ кІыхькІэ, мамырыгъэрэ угъурлыгъэрэкІэ, зэІузэпэщкІэ,—жиІащ КъЧР-м и Іэтащхьэм.

Къызэхуэсахэм хъуэхъу псалъэхэмкІэ захуигъэзащ блокадэ Ленинградым дэса Наймановэ Инессэ. НобэкІэ ар насыпыфІэу, арэзыуэ мэпсэу. Быным къащІэхъуауэ нэрыбгитху, абыхэм къащІэхъуэжауэ нэрыбгитІ иІэщ. Ахэращ, абыхэм я щІэблэращ блокадницэм и хъуэхъу псалъэхэр нэхъыщхьэу зыхуиунэтІар.

—Уафэ къащхъуэ, мамырыгъэ, узыншагъэ, лІыгъэрэ къарурэ щымыщІэу, республикэмрэ къэралымрэ къыщыхъу ІуэхугъуэфІхэм хуэпабгъэу, хуэлажьэу дунейм тетыну!—жиІащ Наймановэ Инессэ.

Урысейм щІыхь зиІэ и дохутыр, профессор, республикэ клиническэ сымаджэщым и хирургическэ къудамэм и унафэщІ Тэтэрщауэ Мухьэрбий республикэм щыпсэухэми, пэкІум къекІуэлІа псоми яхъуэхъуащ.

—Накъыгъэм и 9-р—дэтхэнэмкІи махуэщІ лъапІэщ. Ар ди адэхэм, адэжьхэм яхуэтщІ пщІэм, я фэеплъым и Махуэщ. ФІыщІэ фхузощІ республикэм и медицинэ лэжьакІуэ, дохутыр псоми къабгъэдэкІыу псалъэ къызэрысхуэвгъэфэщамкІэ, абыхэм ТекІуэныгъэр къытхуэзыхьахэм хуахъумэ фэеплъыр къэсІуэтэну лъэкІыныгъэ къызэрызэфтамкІэ,—жиІащ Тэтэрщауэ Мухьэрбий.

Къалэм дэт, зи №5 гимназием нэгъуеибзэмкІэ щезыгъаджэ Бещто Джульеттэ и къэпсэлъэныгъэм къыщыхигъэщащ зауэм и нэщІэбжьэр зылъэмыІэса зы унагъуи ди къэралышхуэм зэримысыр, ТекІуэныгъэм и Махуэм щІэблэхэр зэрызэришалІэмрэ псори зы Хэкушхуэм и быну дызэрыщытыр хьэкъ нэхъри зэрытщищІымрэ.

Хэкупсэ-лъэпкъыпсэ гъэсэныгъэмкІэ республикэ Купсэм и гъэсэн Кхъуэнэ Рэшид щІалэгъуалэм къабгъэдэкІыу къэпсэлъащ, къыхигъэщащ ТекІуэныгъэм и Махуэр гуфІэгъуэм, нэпсым я махуэщІу зэрыщытыр. ЖиІащ щІэблэщІэр зауэм хэта нэхъыжьхэм яхуэфэщэну псэуным зэрыхуэпэбгъэнур, я фэеплъымрэ щІыхьымрэ зэрахъуэмэнур.

МахуэщІ пэкІур УФ-мрэ КъЧР-мрэ я ГимнхэмкІэ зэхуащІыжащ.

Утыкум ирикІуащ хабзэхъумэ, къару къулыкъухэм я сатырхэр, зауэлІ техникэр.

ПэкІум хэтахэм яунэтІащ фэеплъхэм удз гъэгъахэр тралъхьэну.

Махуэр уэлбанэу зэрыщытар зыуи пэрыуэгъуи щхьэусыгъуи хуэхъуакъым цІыхухэр куэду фэеплъ махуэм хэтыным.

Къалэм и зыгъэпсэхупІэ паркым—хытІыгу ЩхъуантІэм а махуэм цІыхур щыкуэдащ. Сабии балигъи щызэблэкІащ зауэм хэта ди хэкуэгъу-лъэпкъэгъухэм я сурэтхэр щыгъэлъэгъуа стендхэм, зауэ техникэр здеувэкІа плІанэпэм. Я гуапэу зыщагъэпсэхуащ военнэ уэрэдхэмрэ къафэхэмрэ я гъэлъэгъуапІэ хъуа амфитеатр утыкум.

ТекІуэныгъэм и Махуэм екІуэкІа фэеплъ Іуэхугъуэ псоми я кІэухыу, сыхьэтыр 22-м хуэкІуэу уафэгур къагъэунэхуащ хьэрэкІытІэ зэмыфэгъухэм.