«Архъыз» зыгъэпсэхупIэ комплексым и зы хьэщIэщым Ищхъэрэ-Кавказ Федеральнэ хэгъуэгум и социальнэ хьэрычэтыщIэхэм я форум щекIуэкIащ. Мы Iуэхугъуэр къызэрагъэпэщащ Урысейм хьэрычэт цIыкIумрэ ику итымрэ зегъэужьынымкIэ къэрал программэр ягъэзащIэкIэрэ.
Форумым кърагъэблэгъащ хьэрычэт цIыкIумрэ ику итымрэ зегъэужьынымкIэ федеральнэ, хэгъуэгу институтхэм я лIыкIуэхэр, къэралыбэ мыхьэнэ зиIэ щIэплъыкIакIуэхэр, республикэм
и къэрал къулыкъухэм я лIыкIуэхэр, ИщхъэрэКавказ федеральнэ хэгъуэгум щылажьэ хьэрычэтыщIэ зэгухьэныгъэхэмрэ бизнесассоциацэхэмрэ я лIыкIуэхэр, социальнэ хьэрычэтыщIэхэр.
Мыпхуэдэ зэIущIэр егъэкIуэкIынымкIэ жэрдэмыр КъЧР-м экономикэ зыужьыныгъэмкIэ
и Министерствэмрэ хьэрычэтыщIэхэм дэIэпыкъуныгъэ ягъэгъуэтынымкIэ Купсэмрэ
къабгъэдэкIащ. Социальнэ хьэрычэтыщIэр—щIэуэ гъащIэм къыхыхьа гурыIуэгъуэщ. Купсэм
и унафэщI Езауэ Артур форумым и къалэн нэхъыщхьэу къыхигъэщащ абы и мыхьэнэр цIыхум янэхьэсын зэрыхуейр.
—Мы форумым зыхуэдгъэхьэзырыху хьэрычэтыщIэ куэдым дапэщIэхуащ, зэпсэлъэныгъэхэри едгъэкIуэкIащ. Абы и мыхьэнэр къазэрыгурымыIуэри нэрылъагъу тщыхъуащ. ХьэрычэтыщIэ мыхьэнэ яхь пэтми, ар къызыгурымыIуэхуэр зэрыщыIэри шэчыншэщ. И хьэрычэтымкIэ социальнэ Iуэхугъуэ гуэрхэр зылэжьа дэтхэнэри социальнэ хьэрычэтыщIэхэм хабжэ, — къыхигъэщащ зауэм. КъыкIэлъыкIуэу, ар къытепсэлъыхьащ зыщылажьэ Купсэм и лэжьыгъэм.
Хьэрычэтым зезытыну зи мурадхэм, ар езыгъэжьагъэххэхэм лъэныкъуэ зэхуэмыдэхэмкIэ
дэIэпыкъуэгъу яхуэхъунращ а купсэм и къалэн нэхъыщхьэр.
Апхуэдэщ бухгалтер, финанс IуэхухэмкIэ IэщIагъэлIхэм чэнджэщ ятыныр, проектхэр гъэлъэгъуэныр, банкхэм щIыхуэ къаIихынымкIэ ядэIэпыкъуныр, егъэджэныгъэ-лэжьыгъэхэр
къызэгъэпэщыныр. Форумыр екIуэкIащ махуитIкIэ. Абы къриубыдэу щхьэхуэ-щхьэхуэу, гуп-гупу
егъэджэныгъэ-лэжьыгъэхэр, семинархэр, мастер-классхэр къызэрагъэпэщащ. Экспертхэмрэ
спикерхэмрэ я щIэныгъэмкIэ ядэгуэшащ хьэрычэтыщIэхэм. Абыхэм хэплъащ республикэм и
хьэрычэтыщIэхэм и мызакъуэу Ищхъэрэ-Кавказ псом щыщхэри. Хуабжьу узыщыгуфIыкI
хъуну Iуэхугъуэщ студентхэри куэду форумым зэрыхэтар. Хэта къудейм и мызакъуэу жыджэрагъ
яхэлъу, зэрафIэгъэщIэгъуэныр зыхэпщIэу зыкъагъэлъэгъуащ «Социально-предпринимательские
практики: эффективные решения и новые тенденции в решении социальных проблем территорий» жыхуиIэ мастеркласс гъэщIэгъуэн щIалэгъуалэм яригъэлъэгъуащ, Европэм и советым и гъэсакIуэ, ехъулIэныгъэхэм зегъэужьынымкIэ «Троеточие» Купсэм и унафэщI Никитинэ Наталье.
—Хуабжьу гъэщIэгъуэну ди зэпсэлъэныгъэр къызэгъэпэща хъуауэ къысщохъу. Нэхъыщхьэ дыдэр, хьэрычэт Iуэхум япэ лъэбакъуэхэр хэзычэ ныбжьыщIэхэм я лэжьыгъэм хуаIэ бгъэдыхьэкIэм зрагъэхъуэжыну хуэхьэзыру зыкъагъэлъэгъуащ. Дытепсэлъыхьащ цIыхум
и гъащIэм и Iыхьэм и процент 50-р лэжьыгъэм зэрытриухуэм. Ар фIыуэ умылъагъу лэжьыгъэу къыщIэкIмэ, гъащIэр ауэ сытми бгъакIуэу аращ. Iуэхур къыщыбдэхъур, абы гухэхъуэ
къыпхилъхьэмэщ.
ЕтIуанэрауэ, къызгурыIуащ социальнэ хьэрычэтым и мыхьэнэм иджыри куэдым эрыхамыщIыкIыр. КъызэрыслъытэмкIэ, фи хэгъуэгум деж егъэджэныгъэ лэжьыгъэ, мазэ-мазитI
пIалъэкIэ къызэгъэпэщыпхъэщ. КуэдкIэ нэхъыщхьэщ еджэныгъэм зыхуэбгъэсэнри.
Нобэ мыбдеж щIэсахэм «сыт хуэдэ хъыбар, фэркIэ мыхьэнэ иIэу къыхэфха мы Iуэхум?» жэуэ
сащеупщIым, жэуап къызэзытыфар тIу къудейщ. Абы мыхьэнэшхуэ иIэщ. ЕхъулIэныгъэ зиIэр купщIэр къыхэзыхыфу, ар псынщIэу къэзыгъэсэбэпыжращ, — къыддэгуэшащ и гупсысэхэмкIэ Наталье.
Ди хэгъуэгум деж хьэрычэтым и лъэныкъуэ куэдым зыщебгъэужьыфыну зэрыщытым къытепсэлъыхьащ форумым къеблэгъахэр. ИкIи, езыхэр я щхьэкIэ зрихьэлIа Iуэху зехьэкIэхэр
щапхъэу къагъэлъэгъуащ. УпщIэхэм жэуап зэрагъуэтам и мызакъуэу, дэIэпыкъуныгъэкIэ къагъэгугъа хьэрычэтыщIэхэри яхэтащ. ДяпэкIэ зэпыщIэныгъэ зэраIэнымкIэ зэхъуэжащ.
ХьэрычэтыщIэ ныбжьыщIэ Атуов Айбулэт мы форумым къыщIэкIуам и щхьэусыгъуэ нэхъыщхьэмкIэ къыддэгуэшащ.
— Сэ 2010 гъэ лъандэрэ хьэрычэт Iуэхум сыхэтщ. Социальнэ хьэрычэтыщIэуи сыщытщ, сыту
жыпIэмэ, компьютер, телефон здащIыж си IуэхущIапIэм ныкъуэдыкъуагъ зытелъ цIыхухэри согъэлажьэ. Мыбдеж щыжаIэ куэдым сыщыгъуазэщ. Ауэ, мыпхуэдэ форумхэм деж, гуапэ
зэрыхъущи, уаIуощIэ сэбэп къыпхуэхъун цIыхухэм. Мыбдеж куэдым лэжьапIэ къыщагъуэт, е ягъэлэжьэн, е зыдэлэжьэн. Мис ахэр нэхъыщхьэу къызолъытэ,— къыхигъэщащ абы.
НэгъуэщI хьэрычэтыщIэхэми мыпхуэдэ форумхэм сэбэп къызэрыхахыр жаIащ. Куэдым социальнэ Iуэхухэр зылэжь хьэрычэтым зратыну мурад ящIащ.
БОРЭНЫКЪУЭ Мадинэ
