УФ-м и Федеральнэ ЗэIущIэм хабзэ хъуауэ хуигъакIуэ Зыхуэгъэзэныгъэр Урысей Федерацэм и Президент Путин Владимир мазаем (февралым) и 20-м ищIащ. Къэралым и Президентым гулъытэ нэхъыщхьэ зыхуищIар цIыхухэм я хьэлэмэтхэр, псэукIэр, социальнэ гъащIэр хъумэнращ, егъэфIэкIуэнращ, абыхэм яхуэгъэза Iэмалхэр лэжьыгъэм къыхэлъытэнращ.
Къэралым и социальноэкономикэ зыужьыныгъэм хуэгъэзауэ УФ-м и Президентым игъэува къалэн нэхъыщхьэхэр:
Социальнэ лъэныкъуэмкIэ:
— ЦIыхухэм я бжыгъэр зэрыхэхъуэм хуэгъэзауэ ялэжь Iуэхухэм адэкIи пыщэн, 2024 гъэм ехъулIэу.
— Сабийхэм папщIэ ахъшэ зратхэр (къызэщIиубыдэ гупхэр) нэхъыбэ щIын — унагъуэм щIэс зы цIыхум и хэхъуэр «прожиточный минимум»-м нэхъыбэ мыхъумэ, абыхэм щегъэжьауэ «прожиточный минимум»-м хуэдитI нэхърэ нэхъ мащIэ къэзыхьхэм (зы цIыхум) деж щыщIэкIыжу.
—Сабий зэрыс унагъуэхэм я ипотекэ щIыхуэхэмкIэ хуэгъэкIуэтэныгъэхэр япэ илъэсхэм къыщымыувыIэу, ипотекэ пIалъэм зэрыщыту къыхалъытэу гъэпсын.
— Сабий сэкъатхэм, зэрыцIыкIу лъандэрэ япэ ныкъуэдыкъуагъ группэ зиIэ сабийхэм зэракIэлъыплъым папщIэ ят ахъшэр хуэдитIкIэ хэгъэхъуэн.
— ЩIыгум техуэу ят хьэкълыкъыр зэрыхэхъуэр зы гъунапкъэм (проценти 10 — м) щыIэу гъэпсын.
—Сабиищ е нэхъыбэ зиIэ унагъуэхэм я ипотекэ щIыхуэр ирапшынын щхьэкIэ, федеральнэ бюджетым къыхэкIыу сом мин 450-рэ ятын, ямыгъэIэпхъуэ мылъкум (недвижимое имущество) техуэ хьэкълыкъымкIэ хуэгъэкIуэтэныгъэр нэхъыбэ щIын, соти 6-м нэс щIыгу кIапэ зиIэхэм я хьэкълыкъыр ящхьэщыхын.
—Пенсэхэмрэ мазэ къэс ят ахъшэхэмрэ зэрыхагъахъуэр (индексацэ) пенсионерыр ирипсэун папщIэ зыхуэныкъуэ нэхъ мащIэм (прожиточный минимум) щхьэдэхыу щытын хуейщ. — Гулъытэ егъэгъуэтын тхьэмыщкIагъэр щымыгъыIэжыным, хэхъуэ зи мащIэхэм ядэIэпыкъунымкIэ социальнэ контракт Iэмалыр зыгъэIэрыхуэ хэгъуэгухэм ядэщтэн.
— ЗэхэтыкIэ тэрэз щызэфIэгъэувэн щIыхуэ мыинхэр здат (микрокредитование) утыкум. — Ипотекэ каникулхэр къахузэгъэпэщын хэхъуэ зимыIэж унагъуэхэм.
— Уней псэупIэ ухуэныгъэхэм ядэзыщтэ программэ зэхэлъхьэн.
— Хэгъуэгухэм медицинэ IэщIагъэлIхэр къызэрыкIуэр щIэгъэхуэбжьэным хуэунэтIа «Земский доктор» программэм хыхьэхэм яхуэгъэзауэ щыIа ныбжь пыбзыкIыныгъэхэр гъэкIуэдыжын, дохутырхэм сом 1 мелуан, фельдшерхэм сом мин 500 ятын. —«Земский учитель» программэр зэхэлъхьэн.
—Паллиативнэ дэIэпыкъуныгъэм теухуа Хабзэр Iэмал зэриIэкIэ нэхъ щIэх къэщтэн. — Гъунэгъу илъэси 6-м къриубыдэу онкологие узыфэхэм пэщIэтыным сом зы триллион мынэхъ мащIэу хуэутIыпщын.
— ЕджапIэхэр гъэплъынымрэ псыкIэ къызэгъэпэщынымрэ япха Iуэхухэр илъэситI пIалъэкIэ зэфIэхын.
—ПIалъэншэу хьэкълыкъыр ящхьэщыхын медицинэ, егъэджэныгъэ организацэхэм я хэхъуэхэм (апхуэдэ хуэгъэкIуэтэныгъэхэр щыIэххэщ, ауэ абы и пIалъэр 2020 гъэм еух).
—УхуакIуэхэм я хэхъуэмрэ НДС-мрэ ятехуэ хьэкълыкъыр ящхьэщыхын, абыхэм къэралым е муниципалитетхэм иратыну социальнэ псэуалъэхэр яухуэмэ.
— ИлъэситIым къриубыдэу зэхуащIыжу ягъэкъэбзэжын (рекультивировать ящIыжын) хуейщ къалэхэм хиубыдэ икIи Iуэхугъуэ хьэлъэхэр зыпыщIа пхъэнкIий идзыпIэ ин 30 — р, илъэсихым къриубыдэу — адрей къэнэжахэр. ЗэхэтыкIэ тэрэз щыгъэпсын пхъэнкIийм зэрелэжьымрэ ар зэрыхыфIадзэмрэ. ЩIыуэпсым къыхуахь хэщIыныгъэхэр гъэмэщIэнымкIэ жэуаплыгъэм егъэзын промышленнэ предприятэхэр икIи къэрал Думэм и гъатхэ сессием деж Хабзэ къэщтэн зэран къэзыхь пхъэнкIийуэ ирадзыр зы жыпхъэм игъэувэным теухуауэ.
— Урысей щIыуэпс продукцэ къабзэм и бренд хъума къэгъэщIын.
— Къэрал компаниехэр щыщахуэкIэ (закупки), нэхъапэу гу лъатэн хуейщ Урысей предприятэхэм.
— Лъэпкъ хьэрш купсэ къызэгъэпэщын икIи спутник гупхэм я лъэкIыныгъэхэр хуэдэ бжыгъэкIэ хэгъэхъуэн. ХыхьэхэкI Iуэхум (бизнесым):
—Бизнес тэмэмыр хабзэ «статьям щIэту» къикIухьын хуейкъым. Нэхъ мащIэ щIын хуейщ экономикэ ущхьэгъукIэ яубыдахэм я Iуэхухэр зэрызэхагъэкIымрэ зэраIыгъымрэ пIалъэкIэ зэрагъэкIыхьыр.
— 2021 гъэм щегъэжьауэ «существующие нормативные акты в сфере контроля и надзора, обновив за оставшееся время нормативную базу» щытыкIэр Iуахыжын хуейщ. — Бжыгъэм тещIыхьа (цифровой) платформэ къызэгъэпэщын, хыхьэхэкIым зэрытракъузэм теухуа хъыбархэр хэIущIыIу щащIу.
—Хабзэ зэхэтыкIэр зэрыщыту тегъэпсыхьын хуейщ технологие щытыкIэщIэм, бжыгъэ (цифровой) экономикэм и IэнатIэр зыхуэныкъуэ хабзэ проектхэр щIэгъэпсынщIауэ къэщтэн… Аращ нэхъыщхьэу УФ-м и Президентым къыхигъэща лъэныкъуэхэр. Мы зэIущIэм щыIа делегацэм я пашэу УФ-м и Президентым и Зыхуэгъэзэныгъэм щIэдэIуащ Къэрэшей — Черкес Республикэм и Iэтащхьэ Темрезов Рэшид. ИкIи, УФ-м и Президентым и Зыхуэгъэзэныгъэм хэгъуэгум и Iэтащхьэр къытеувыIащ. Зыхуэгъэзэныгъэм къыщыгъэлъэгъуа щытыкIэхэр гъэзэщIэным набдзэгубдзаплъэу, гумызагъэу, Iуэху зэхэщIыкI ин хэлъу бгъэдыхьэн хуейуи къилъытащ.
— Зы лъэныкъуи къэнакъым ди къэралым и Iэтащхьэр къытемыувыIауэ. Мыбы нэхъ мыхьэнэ иIэщ жыпIэу зыгуэр къыпхухэгъэщхьэхукIынукъым.
Гулъытэ куэд лъигъэсащ демографие щытыкIэр егъэфIэкIуэным, сабий зэрыс унагъуэхэм ядэIэпыкъуным. Лъэпкъ проектхэм я къэухьхэм иту дгъэзэщIэну Iуэху куэдым къинэмыщIауэ, Президентым аргуэру къалэн зыбжанэ къытхуигъэуващ къэралым сабийуэ къыщыхъум и бжыгъэм хэгъэхъуэным хуэгъэзауэ. Абы хохьэ пособэхэр ин щIыныр, хьэкълыкъ хуэгъэкIуэтэныгъэхэр, сабий куэд зэрыс унагъуэхэм я ипотекэ щIыхуэр яхуэпшыныныр, сабий IыгъыпIэхэмрэ еджапIэхэмрэ ухуэныр.
Ди хэгъуэгум деж дэ нэгъэсауэ къыдгуроIуэ сыт хуэдэ социальнэ, инфраструктурэ IуэхущIапIэ дэнэ деж щыдухуэнуми, сабий куэд зэрыс унагъуэхэм сыт хуэдэ IэмалхэмкIэ къэрал дэIэпыкъуныгъэ ялъыдгъэсынуми. Ауэ
Президентым мы Iуэхухэм я деж пыбзыкIыныгъэ щищIакъым. Апхуэдэу, анагъэмрэ сабиигъуэмрэ зэрызыщIагъакъуэ Iэмалхэр нэхъри фабгъуэу къыщагъэсэбэпынущ федеральнэ утыкуми, хэгъуэгухэм дежи. Президентым къызэрыхигъэщащи, ар дыдэр яхужыпIэ хъунущ узыншагъэр хъумэным, егъэджэныгъэм епха IэнатIэхэми, щIыуэпсым, псэупIэ — коммунальнэ хъызмэтыр модернизацэ щIыным. Абы хуэунэтIащ лъэпкъ проектхэр.
КъызытеувыIар щIигъэбыдэж щIыкIэу, къэралым и Iэтащхьэм къыхигъэщхьэхукIащ федеральнэ, хэгъуэгу къэрал унафэщIхэр, щIыпIэ унафэщIхэмрэ жылагъуэ организацэхэмрэ зэгурыIуэныгъэ яку дэлъыным мыхьэнэшхуэ зэриIэр. Урысейм и Президентым пщэрылъ къытхуищIар — ди лэжьыгъэр зэрыдгъэзэщIэным и унафэщ. ИкIи, абы дытемыкIыу дылэжьэнущ, — жиIащ Темрезов Рэшид. Тхыгъэр зыгъэхьэзырар
ДЭБАГЪУЭ Хьэтызэщ