ЗэІущІэм щытепсэлъыхьащ хэгъуэгухэм деж зэпІэзэрытыныгъэм хуэунэтІауэвласть, хабзэхъумэ къулыкъухэм зэфІах лэжьыгъэм.
Видеоконференц щытыкІэм иту екІуэкІа зэІущІэм хэлэжьыхьащ УФ-м щІэныгъэ егъэгъуэтынымкІэ и министрым и къуэдзэ Васильевэ Татьянэ, гуащІэдэкІымкІэ Федеральнэ къулыкъум и унафэщІ Иванков Михаил, Ищхъэрэ Кавказ федеральнэ хэгъуэгум хыхьэ республикэхэм я Іэтащхьэхэр.
ЗэІущІэм къекІуэлІахэм пэублэ псалъэкІэ захуигъэзащ Чайка Юрий икІи къыхигъэщащ Украинэм щекІуэкІ спецоперацэр къыхилъытэурэ къэралым и Президентым ищІа унафэхэмрэ игъэува къалэнхэмрэ гъэзэщІэн зэрыхуейр. Абы жиIащ нобэ къэхъур Украинэм и мызакъуэу, Урысейм и шынагъуэншагъэми зэрепхар.
ЖыІэпхъэщи, спецоперацэхэр зэрыщІидзэрэ щытыкІэр Іэзыгъащхъуэхэр, хъыбар нэпцІхэр къэзутІыпщхэр нэхъыбэ хъуащ. Абыхэм социальнэ щытыкІэр зэІагъэхьэ, лъэпкъхэр зэщахъуэ, мыарэзыныгъэр къагъэятэ, къэхъункІэ хъуну теракт нэпцІхэмкІэ цІыхубэр ягъащтэ.
Мазаем (февралым) и 23 — мэлыжьыхьым (апре-лым) и 11 пІалъэм я зэхуаку СКФО хэгъуэгум и власть къулыкъу зэхуэмыдэхэм теракт нэпцІхэм ятеухуа хъыбари 100 къаІэрыхьащ. Ахэр здэщыІэнкІэ хъуну жыхуаІэхэр, нэгъуэщІ щІыпІэхэр, псори зэхэту щІыпІэ 500-м нэс, щІаплъыкІащ, — къытеувыІащ Чайка Юрий.
ЗэІущІэм зэрыщыжаІащи, апхуэдэ хъыбар нэпцІхэм замыубгъуным хуэунэтІа лэжьыгъэ егъэкІуэкІын хуейщ. Чайка Юрий зэрыжиІащи, ДНР-м, ЛНР-м гуманитар, военнэ дэІэпыкъуныгъэ щрагъэгъуэткІэ, Урысейм санкцэхэр къыщыхуагъэувкІэ, къэрал властым, хабзэхъумэ, нэІэ тезыгъэт къулыкъухэм къалэн пажэу къахуоув цІыхухэм я хуитыныгъэхэмрэ щхьэхуитыныгъэхэмрэ, хэгъуэгум и къэрал, жылагъуэ шынагъуэншагъэр яхъумэныр, террор, экстремизм къэхъукъащІэхэм пэщІэувэныр, социальнэ, лъэпкъ зэщыхъуэ, зэфІэзэрыхьыгъуэ къэзыгъэхъухэр сэтей къэщІыныр, щытыкІэхэр гъэ-зэкІуэныр, Украинэм къиІэпхъукІхэм сыт и лъэныкъуэкІи защІэгъэкъуэныр.
ЗэІущІэм къриубыдэу тепсэлъыхьащ улахуэ щІыхуэхэр зытегъэкІыным, апхуэдэхэр экономикэ зэфІэзэрыхьыгъуэм деж нэхъри нэхъыбэ мыхъуным ехьэлІа Іэмалхэм.
ЗэІущІэм къыщаІэтащ УФ-м и Президентым егъэджэныгъэ къудамэм ехьэлІауэ ищІа унафэхэмрэ игъэува къалэнхэмрэ гъэзэщІэным теухуа упщІэхэри.
Къэрэшей-Черкес Республикэм «Образование», «Демографие» лъэпкъ проектхэр, «Развитие образования» къэрал программэр зэрыщагъэзащІэм теухуауэ къэпсэлъащ КъЧР-м и Іэтащхьэр.
«Нобэ егъэджэныгъэ къудамэм зыхещІэ Урысейм и Правительствэм УФ-м щІэныгъэ егъэ-гъуэтынымкIэ и Министерствэм къригъэз дэ-Іэпыкъуныгъэр. Абыхэм я фІыщІэкІэ проектхэм, къэрал программэм дыхэтщ.
«Образование» лъэпкъ проектыр пхыгъэкІыным къыдэкІуэу еджакІуэхэм щІэныгъэ зрагъэгъуэтынымкІэ лъэкІыныгъэфІхэр яІэщ, еджэныгъэ фІагъыр хэхъуащ, сабийр здэпсэу щІыпІэм емылъытауэ», — и къэпсэлъэныгъэм къыщыхигъэщащ Темрезов Рэшид.
Апхуэдэу, илъэс къэс нэхъри зеужь егъэджэныгъэ инфраструктурэм. 2012 гъэм щегъэжьауэ 2021-м нэгъунэ еджакІуэ 8400-м ятегъэпсыхьа еджапІэ 21-рэ яухуащ икІи зэрагъэзэхуэжащ.
2022 гъэм и еджэгъуэ илъэсыщІэм, фокІадэм (сентябрым) и 1-м ехъулІэу еджакІуи 165-рэ Гюрюльдеук щаухуэ еджапІэщІэм щІыхьэнущ.
КъинэмыщІауэ, Учкекен жылагъуэмщаухуэ еджакІуэ 960-м ятегъэпсыхьа еджапІэ. 2023 гъэм Адыгэ-Хьэблэ къуажэми еджакІуэ 600-м ятегъэпсыхьа еджапІэщІэ щыдащIыхьынущ.
Къэрэшей-Черкесым и курыт еджапІэ 23-м мы зэманым зэгъэзэхуэжыныгъэ лэжьыгъэхэр щокІуэкІ. «Образование» лъэпкъ проектыр и лъабжьэу, «Точка роста» еджапІэ пэшхэр курыт еджапІэхэм къыщызэІуах. Апхуэдэ пэшу иужьрей илъэсищым 87-рэ къызэІуахащ. Мы гъэм а бжыгъэр 113-м нэсынущ.
Республикэм сабий ІыгъыпІэу, яслъэу щаухуа бжыгъэм и фІыщІэкІэ, мы ІуэхущІапІэхэм кІуэнухэмкІэ чэзу щыІэкъым, псори зэхурокъу.
«Арами, — къыхигъэщащ КъЧР-м и Іэтащхьэм, — лІыщІыгъуэ блэкІам икухэм яухуа сабий ІыгъыпІэщ и нэхъыбэу диІэр. ЛъэІукІэ зыфхузогъазэ сабий ІыгъыпІэхэр зэгъэзэхуэжынымкІэ фыкъыддэІэпыкъуну. Шэч къытесхьэкъым, апхуэдэщ адрей хэгъуэгухэми я щытыкІэр».
Советым и зэІущІэм деж нэгъуэщІу зытепсэлъыхьахэм ящыщщ Украинэм, ДНР-м, ЛНР-м къиІэпхъукІхэр тыншу къызэгъэпэщыныр. ЗэІущІэм къыщаІэта упщІэ къэс ехьэлІа унафэ пыухыкІахэмрэ ахэр зэфІэха щыхъуну пІалъэмрэ ягъэнэІуащ.